چگونه نوشتن را راحت‌تر شروع کنیم؟

آیا شروع نوشتن برای شما سخت است؟ آیا وقتی قلم به‌دست می‌گیرید، نمی‌دانید چه بنویسید؟ آیا از صفحه‌ی سفید کاغذ می‌ترسید؟ آیا راهی وجود دارد که شروع نوشتن را برای ما راحت‌تر کند؟

خیلی‌ها می‌گویند برای اینکه شروع به نوشتن کنید، آزادنویسی کنید. یعنی دست‌تان را روی کاغذ بگذارید و هر چیزی به ذهن‌تان می‌رسد، بنویسید. اما این کار هم برای بسیاری از افراد سخت است. آن‌ها می‌گویند: «چیزی به ذهن‌مان نمی‌رسد که بنویسیم.» پس لازم است تمرین‌هایی داشته باشیم که بتواند به ما کمک کند راحت‌تر شروع به نوشتن کنیم. در این مقاله، پنج تمرین به شما معرفی می‌کنم که شروع نوشتن را برای شما آسان‌تر می‌کند.

تمرین اول: کلمه‌نویسی

اگر نوشتن برای شما سخت است یا نمی‌دانید از کجا شروع کنید، از تمرین کلمه‌نویسی استفاده کنید. از این تمرین ساده‌تر وجود ندارد. فقط کافی است هر کلمه‌ای را که به ذهن‌تان می‌رسد، بنویسید. مهم نیست این کلمات به هم ارتباط دارند یا نه. فکر نکنید، ذهن‌تان را آزاد بگذارید و فقط به سرعت کلمات را پشت سر هم بنویسید و بین کلمات خط‌فاصله بگذارید. سعی کنید یک صفحه را کامل پر کنید. در پایان کار شگفت‌زده خواهید شد. تمام چیزهایی که ذهن شما را مشغول کرده، نگرانی‌ها، خشم‌ها، ترس‌ها، افکار و احساسات‌تان، در قالب کلمات روی کاغذ ظاهر می‌شوند. بعد از انجام این تمرین، احساس سبکی و آرامش خواهید کرد چون احساسات منفی شما با نوشتن در قالب کلمات تخلیه می‌شوند.

وقتی این تمرین ساده را انجام می‌دهید، ترس شما از نوشتن می‌ریزد. معمولن بعد از اینکه حدود پنج دقیقه این تمرین را انجام دادید، میل به نوشتن جملات هم در شما ایجاد می‌شود و می‌توانید افکار و احساسات خود را در قالب جمله بنویسید. برای شروع حتا می‌توانید چیزهایی را که در اطراف‌تان هست و می‌بینید، بنویسید. مثل میز، دیوار، آینه، پرده، موبایل و.... هر کلمه‌ای که می‌نویسید جریانی از کلمات را در ذهن‌تان تداعی می‌کند و می‌توانید کلمات بیشتری بنویسید. نکته‌ی مهم در انجام این تمرین، این است که سخت نگیرید. به ذهن‌تان اجازه دهید به هر کجا که می‌خواهد سفر کند. بگذارید تمام نگرانی‌ها، غم‌ها، عصبانیت‌ها و تردیدها بیرون بریزند. انجام این تمرین ساده می‌تواند به شما آرامش زیادی ببخشد و اگر این تمرین را مرتب انجام دهید دایره‌ی واژگان شما هم گسترش می‌یابد. وقتی کلمات بیشتری در اختیار داشته باشید بهتر می‌توانید خود را بیان کنید و احساسات‌تان را شرح دهید، در نتیجه اطرافیان هم شما را بیشتر درک خواهند کرد.

برای اینکه بیشتر با این تمرین آشنا شوید، نمونه‌ی زیر را بخوانید:

آینه-پرده-در-پنجره-شلوغی-سروصدا-تنهایی-شغل-تفریح-استراحت-امید-آینده-دوست-مهاجرت-نفرت-حسادت-عدالت-آرزو-امید-حق-حقوق-آزادی-تلاش-زحمت-هدف-نتیجه-تمرین-انتقاد-سلطه-خودخواهی-آرامش-فرصت-زمان-رابطه-عشق-عمر-فرزند-گذشته-حسرت-نوشتن-شعر-داستان-آسمان-ستاره-ماه-مهتاب-تاریکی-شب-آب-دریا-موج-ساحل-صلح-جنگ-خاطره-کودکی-مدرسه-دوست-خورشید-ابر-درخت-تابستان-تعطیلات-گرما-آموزش-وقت-مطالعه-کتاب-موبایل-اینستاگرام- زندگی- قرارکاری-گرما- کولر-زن-کتاب-وقت-شب‌زنده‌داری-خواب-چاقی-رژیم غذایی-برنامه‌ریزی-سحرخیزی-امتحان-حوصله

تمرین دوم. جمله‌نویسی

حتمن به یاد دارید که در دوران دبستان با کلمات جمله می‌ساختیم. الان هم می‌توانید همین کار را انجام دهید. کافی است یک کلمه را بردارید و حداقل بیست جمله با این کلمه بنویسید. مثلن با کلمه‌ی کتاب. در نوشتن جملات، سخت‌گیر نباشید. هرچه به ذهن‌تان می‌رسد بنویسید. حتا جمله‌ی «کتاب، دوست من است.» هم قبول است. در اینجا هدف‌مان این نیست که جملات قصاربنویسیم. فقط می‌خواهیم تعدادی جمله را به‌سرعت و پشت سر هم بنویسیم تا دست‌مان برای نوشتن، گرم شود و راحت‌تر شروع به نوشتن کنیم. با انجام این تمرین و تمرکز روی یک کلمه‌ی خاص، قدرت خلاقیت شما هم افزایش می‌یابد و ممکن است تعدادی جمله‌ی خوب و قابل انتشار هم از دل این تمرین بیرون بیاید. خودتان را آزاد بگذارید و از نوشتن جملات عجیب و غریب هم نترسید. من خیلی از اوقات از این روش، برای نوشتن کاریکلماتور استفاده می‌کنم. 

نمونه‌ای از جمله‌نویسی با کلمه‌ی کتاب:

۱. اثر انگشتم را لای کتاب خشک کردم.

۲. تمام صفحاتِ کتابِ سکوت، سفید است.

۳. کتاب انگلیسی حرف بقیه‌ی کتاب‌ها را نمی‌فهمد.

۴. کتاب‌های قدیمی قصه‌های بیشتری را در خود جای داده‌اند. یکی قصه‌ی خود کتاب و دیگری قصه‌ی آدم‌هایی که کتاب را خوانده‌اند.

۵. برگ‌های کتاب با دیدن قیمتش ریخت.

۶. در کتاب جنگ و صلح، فعلن آتش برقرار است.

۷. کتاب تاریخ در زمان گم شد.

۸. آن‌قدر کتاب خریده‌ام که کارت بانکی‌ام با دیدن کتاب‌فروشی پا به فرار می‌گذارد.

۹. کتاب همیشه حرفی برای گفتن دارد.

۱۰. کتاب‌ها در کتاب‌فروشی آن‌قدر خاک خوردند که مدام سرفه می‌کنند.

۱۱. کتاب، اولین مسافر زمان است.

۱۲. وقتی کتاب مصور فقیر شد، نقاشی‌هایش را برای فروش گذاشت.

۱۳. کتابی که در آرزوی فرزند بود، درخواست تجدید چاپ کرد.

۱۴. کتاب پلی است بین گذشته و آینده.

۱۵. کتاب زندگی در ایستگاه مرگ جا ماند.

۱۶. معلم عاشق، شاگردش را لابه‌لای بر گ‌های کتاب بوسید.

۱۷. کتاب زندگی مردگان در قبرستان خاک می‌خورد.

۱۸. کتاب کودک، حاصل رابطه‌ی دو کتاب بزرگسال است.

۱۹. کتاب خط‌خطی شده شب‌ها از درد ناله می‌کند.

۲۰. شب‌ها برای کودک درونم کتاب می‌خوانم تا بخوابد.

تمرین سوم. رونویسی

نمی‌دانید چه‌طور نوشتن را شروع کنید؟ اشکالی ندارد. رونویسی کنید. حتمن یادتان هست که در دوران مدرسه از روی کتاب‌های مدرسه مشق می‌نوشتید. شاید آن زمان این کار برای شما خسته‌کننده و ملال‌آور بوده باشد اما رونویسی یک روش خوب برای شروع نوشتن است. رونویسی باعث می‌شود ترس شما از کاغذ بریزد. مشق‌نوشتن که ترس ندارد. کافی است کتابی را که دوستدارید بردارید و حداقل یک صفحه از روی آن بنویسید. معمولن حین انجام آن ایده‌ای برای نوشتن هم به ذهن‌تان خواهد رسید.

اما رونویسی فواید دیگری هم دارد. با نوشتن از ر وی متن، مطالب در ذهن شماتثبیت می‌شود. اگر شما اهل مطالعه هستید ولی بعد از خواندن کتاب، چیز زیادی از مطالب در ذهن‌تان باقی نمی‌ماند، رونویسی را امتحان کنید.رونویسی قدرت تمرکز را افزایش می‌دهد و موجب می‌شود مطالب را بهتر به ذهن بسپارید. بسیاری از ما در حین مطالعه دچار حواس‌پرتی می‌شویم. رونویسی میزان حواس‌پرتی را کاهش می‌دهد چون شما نیاز دارید حواس‌تان را جمع کنید تا بتوانید از روی کتاب بنویسید. رونویسی سرعت یادگیری را کند می‌کند و این کندشدن به عمیق‌تر شدن آموخته‌ها و تثبیت بهتر آن‌ها در ذهن‌تان کمک می‌کند.

 در شرح حال چخوف، داستان‌نویس معروف روس آورده‌اند که در جوانی، برای یادگیری بهتر، از روی برخی آثار تولستوی رونویسی می‌کرده. وقتی از روی یک متن زیبا رونویسی می‌کنید، به‌صورت ناخودآگاه از آن تاثیر می‌پذیرید و شما هم زیباتر می‌نویسید. با رونویسی شما با سبک‌های مختلف نوشتن به‌صورت عملی آشنا می‌شوید. رونویسی یک راه خوب برای یادگیری و چگونگی نوشتن متن‌ها و کتاب‌های مختلف است.

شما می‌توانید از روی هر کتاب و متنی رونویسی کنید. کتاب‌های آموزشی، رمان، داستان کوتاه، شعر، مقاله و هر متنی که می‌تواند نیاز شما را در این زمان برآورده کند. فقط به این نکته توجه کنید که برای رونویسی بهتر است به سراغ نویسندگان و مترجمانی بزرگ و کاربلد بروید چون متن‌ها و ترجمه‌های ضعیف باعث تثبیت شیوه‌های نادرست نگارش در ذهن‌تان می‌شود.

تمرین چهارم. گاه‌شمار روزانه

با «گاه‌شمار روزانه» در یکی از لایوهای استاد کلانتری آشنا شدم و حدود یک سال است که هر روز آن را انجام داده‌ام و نتایج خوبی هم از آن گرفته‌ام. نوشتن گاه‌شمار کار ساده و جالبی است که می‌تواند در موارد بسیاری به شما کمک کند. اگر شما از شروع نوشتن می‌ترسید، حتمن این تمرین را امتحان کنید. این تمرین بسیار آسان است و همه می‌توانند آن را انجام دهند. شما می‌توانید این تمرین را در یک دفتر انجام دهید یا در کامپیوتر یک فایل وُرد را به آن اختصاص دهید. اگر این تمرین را در دفتر انجام می‌دهید بهتر است دفترهای‌تان از یک نوع و یک جنس باشد تا به مجموعه‌ای زیبا تبدیل شود.

چگونه گاه‌شمار بنویسیم؟

ساعت‌هایی را که در طول شبانه‌روز بیدار هستید، به‌صورت ساعت به ساعت بنویسید. به‌عنوان مثال شما ساعت هشت صبح از خواب بیدار می‌شوید و ساعت ده شب می‌خوابید. پس گاه‌شمار شما به صورت زیر خواهد بود:

۸-۹:

۹-۱۰:

۱۰-۱۱:

۱۱-۱۲:

۱۲-۱۳:

۱۳-۱۴:

۱۴-۱۵:

۱۵-۱۶:

۱۶-۱۷:

۱۷:۱۸:

۱۸-۱۹:

۱۹-۲۰:

۲۰-۲۱:

۲۱-۲۲:

جلوی هر ساعت تمام کارهایی را که در آنیک ساعت انجام داد با جزئیات بنویسید. مثلن ساعت هشت صبح با صدای زنگ ساعت بیدار شدم. خواب‌آلود بودم. دلم نمی‌خواست از خواب بیدار شوم. برای رفتن سر کار فلان لباس را پوشیدم. در فکر ملاقات امروزم با فلان شخص بودم. در مسیر کار فلان اتفاق افتاد. در محل کار با همکارم این گفت‌وگو را داشتیم. و همین‌طور تمام اتفاقات را تا ساعت ده شب که به خواب می‌روید، شرح بدهید. سعی کنید علاوه بر نوشتن کارهایی که انجام می‌دهید، افکار واحساسات‌تان راجع به هر پیشامد را هم بنویسید. از ترس‌ها، نگرانی‌ها، شادی‌ها، غم‌ها و هر احساسی که در طول روز دارید بنویسید. بهتر است نوشتن اتفاقات را با فاصله‌ی کمی از آن وقایع انجام دهید، نه اینکه همه را بگذارید قبل از خواب بنویسید، چون با گذشت زمان، خیلی از جزئیات را ممکن است فراموش کنید و نوشتن برای‌تان سخت می‌شود. در انتهای روز خسته هم هستید و حوصله‌ی نوشتن با جزئیات را نخواهید داشت.

نوشتن گاه‌شمار چه فوایدی دارد؟

گاه‌شمار، تمرین خوبی برای شروع نوشتن است. تمرین راحتی هم هست و همه می‌توانند به‌سادگی آن را انجام دهند. با نوشتن گاه‌شمار ، شما همیشه موضوعی براینوشتن دارید و دیگر این دغدغه را نخواهید داشت که سوژه‌ای برای نوشتن ندارم. ممکن است شما بگویید: «من که از خونه بیرون نمی‌رم و شغلی ندارم، پس از چی بنویسم؟» حتا اگر این‌طور هم باشد، شما به هر حال کارهای زیادی در خانه انجام می‌دهید: غذا می‌پزید، با دیگران گفت‌وگو می‌کنید، با دوستان‌تان تلفنی صحبت می‌کنید، با فرزندان‌تان سروکله می‌زنید، ممکن است پیاده‌روی یا خرید کنید و به مهمانی بروید. سعی کنید همه‌ی این اتفاقات را با جزئیات بنویسید. و یک نکته را هم به‌یاد داشته باشید. شما درون خود هم دنیایی دارید که می‌توانید راجع به آن بنویسید. افکار، احساسات و باورهای شما دنیای درونی شما را می‌سازند. درباره‌ی آن‌ها بنویسید تا بیشتر با خودتان آشنا شوید و خودتان را بهتر بشناسید. برای شما که به نویسندگی علاقه‌مندید، نوشتن گاه‌شمار فایده‌ی دیگری هم دارد. این نوع نوشتن، دقت شما را بیشتر می‌کند و باعث می‌شود به جزئیات بیشتر توجه کنید. جزئی‌نگری برای هر نویسنده‌ای لازم است. شما به آدم‌ها، محیط اطراف، احساسات و افکارتان، دقیق‌تر نگاه می‌کنید تا چیزهای بیشتری برای نوشتن داشته باشید.

گاه‌شمار شروع نوشتن را برای شما راحت می‌کند. همه‌ی ما از اتفاقاتی که در طول روز برای‌مان رخ می‌دهد با دوستان و خانواده‌مان صحبت می‌کنیم. پس نوشتن این اتفاقات هم برای ما آسان است. کافی است به مدت یک هفته این تمرین را انجام دهید تا تاثیر ملموسش را بر راحت‌تر شدن نوشتن ببینید.

علاوه بر این، نوشتن گاه‌شمار باعث می‌شود شما به خودتان و زندگی‌تان از بیرون نگاه کنید. خیلی از ما فکر می‌کنیم بسیار پرمشغله هستیم و وقت نداریم. ولی وقتی ساعت به ساعت کارهایی را که انجام داده‌اید، بنویسید متوجه می‌شوید چقدر وقت تلف می‌کنید و چقدر زمان از دست می‌دهید. مثلن ساعت‌ها در شبکه‌های اجتماعی می‌چرخید. پست و استوری‌های بی‌فایده می‌بینید. چت‌های بیهوده می‌کنید. ساعت‌های زیادی را پای سریال‌های بی‌محتوا هدر می‌دهید و یا زمان زیادی را صرف گفت‌وگوهای بی‌حاصل با دیگران می‌کنید.

اما با نوشتن گاه‌شمار به زمانی که در اختیار دارید دقیق‌تر نگاه می‌کنید و متوجه‌ی این زمان‌های پِرت می‌شوید. گاه‌شمار به شما تلنگر می‌زند که در حال وقت تلف‌کردن هستید. وقتی چند روز این تمرین را انجام دهید، سعی خواهید کرد زمان‌های پِرت را به حداقل برسانید و از وقتی که در اختیار دارید بهتر استفاده کنید.

وقتی شما برای هر ماه، گاه‌شمار می‌نویسید، در پایان سال دوازده کتاب از زندگی شخصی خود دارید که با مرورکردن آن‌ها می‌توانید به حس و حال خود در آن برهه از زمان پی ببرید و روند رشد خود را بررسی کنید. خواندن این یادداشت‌ها برای نسل‌های بعد از شما هم بسیار جذاب خواهد بود و حتا ممکن است نوشته‌های شما در آینده در قالب کتاب چاپ شود و به آیندگان کمک کند.

تمرین پنجم. سوال پرسیدن 

یکی از بهترین تمرین‌هایی که به شما کمک می‌کند راحت‌تر نوشتن را شروع کنید، طرحسوال است. ممکن است شروع نوشتن یک متن برای شما سخت باشد، اما سوال پرسیدن راحت است. چند دقیقه بی‌وقفه از خودتان سوال بپرسید. فکر نکنید. هر سوالی را که به ذهن‌تان می‌رسد، بپرسید. سوالاتی راجع به زندگی، اهداف، اولویت‌ها، آرزوها، چگونگی انجام کارها، بهبود بخشیدن به روابط و حتا سوالات عجیب و غریب. شاید بگویید من که سوال خاصی به نظرم نمی‌رسد. اما کافی است دست‌تان را روی کاغذ بگذارید و شروع به نوشتن کنید. سوالات از درودیوار خواهند بارید.

طرح سوال، یک راه خوب برای دقیق‌شدن در زندگی است. اینکه کجای زندگی ایستاده‌اید، هدف‌ها و اولویت‌های‌تان چیست؟ آیا برنامه‌ریزی درستی برای آن دارید؟ آیا از زندگی‌تان لذت می‌برید؟ آیا این زندگی همان چیزی است که می‌خواهید؟ چه کارهایی باید انجام دهید که در مسیر پیشرفت باشید؟ طرح سوال، مسئله را شفاف می‌کند و از دل همین سوالات راه حل هم به دست می‌آید. طرح پرسش یک راه خوب برای خودشناسی هم هست، شما را با لایه‌های درونی و خواسته‌های عمیق‌تان آشنا می‌کنددو باعث می‌شود جدی‌تر فکر کنید و راه‌تان روشن‌تر شود. حتا اگر به جواب سوال‌ها فکر نکنید، مغزتان فعال می‌شود و مغز به‌صورت ناخودآگاه دنبال جواب می‌گردد.

بعد از اینکه چند دقیقه از خودتان سوال پرسیدید، یکی از پرسش‌ها را انتخاب کنید ودر پاسخ به آن مطلبی بنویسید. جواب دادن به یک سوال کار را برای شما راحت‌تر می‌کند و درواقع، موتورتان را برای نوشتن گرم می‌کند.

طرح سوال، خلاقیت‌تان را هم بالا می‌برد. مثلن سکوت چه رنگی است؟ تنهایی چه صدایی دارد؟ پرسش‌هایی از این نوع می‌تواند به یک ایده‌ی نو منجر شود. همچنین سوالات عجیب و غریب می‌تواند در تیترنویسی هم خیلی کمک‌کننده باشد. (مثلن برای انتخاب تیتر پست یا نام کتاب)

سخن پایانی

در این مقاله تمرین‌هایی ارائه شد که به شما کمک می‌کند از کاغذ سفید نترسید و نوشتن را راحت‌تر شروع کنید. با انجام این تمرین‌ها شما همیشه موضوعی برای نوشتن خواهید داشت و دیگر این دغدغه را نخواهید داشت که چطور شروع کنم. با گذشت زمان شما می‌توانید لیستی از تمرین‌ها کنار دست خود داشته باشید و هر زمان که خواستید بنویسید، یکی از این تمرین‌ها را انتخاب کنید و نوشتن را شروع کنید. داشتن یک فهرست از تمرین‌های متنوع باعث می‌شود دست‌تان همیشه گرم بماند و نوشتن برای‌تان دلپذیرتر شود.