شما جز کدام گروه هستید؟ گروهی که منتظر میمانند تا ایدهی درخشانی به ذهنشان خطور کند تا آن را بنویسند یا همواره مینویسید، هرچند که ایدهی مهمی نداشته باشید؟ اگر نوشتن برای شما جدی است، باید جز گروه دوم باشید. اگر به انتظار ایده بمانید ممکن است سالی یک بار بنویسید و این شما را به جایی نخواهد رساند. نویسنده باید همواره در حال نوشتن باشد. اما روشها و تکنیکهایی وجود دارد که میتواند ایدهیابی را برای شما آسانتر کند. در این مقاله تعدادی از این راهها را با هم مرور میکنیم.
۱.گاهشمار روزانه بنویسید
اگر شما هر روز گاهشمار خودتان را بنویسید، همیشه موضوعی برای نوشتن خواهید داشت. در نوشتن گاهشمار شما سعی میکنید تمام اتفاقات روز، مکالمات، احساسات و برداشت خود از وقایع روز را با جزئیات کامل بنویسید. این کار به شما کمک میکند تا با دقت بیشتری به اطراف خود نگاه کنید تا سوژهای برای نوشتن بیابید. برای نوشتن گاهشمار کافی است یک دفتر بردارید یا یک فایل ورد باز کنید، سپس کل روز را به زمانهای یکساعته تقسیم کنید و جلوی هر ساعت، اتفاقات مربوط به آن را بنویسید. سعی کنید در نوشتن گاهشمار همهچیز را بهخوبی و با جزئیات بنویسید.
۲.از اولینها بنویسید
یک ایدهی خوب برای نوشتن، ثبت اولینها در زندگیتان است. مثلن اولین روزی که به مدرسه رفتید، اولین باری که به سفر رفتید، اولین کتابی که خواندید، اولین عشقی که داشتید، اواین بچهای که بهدنیا آوردید، اولین دوستی که داشتید و... . نوشتن از اولینها همیشه جالب و جذاب است. باعث میشود ذهنتان فعال شود و خاطرات فراموششده را بهیاد آورید. میتوانید دفتری را به این کار اختصاص دهید یا یک فایل ورد را به آن اختصاص دهید و اولینهایتان را در آن بنویسید. حتا ممکن است حین نوشتن اولینها یا در آینده ایدهی خوبی برای نوشتن یک داستان یا شعر از آنها بیرون بکشید.
۳.کلمهنویسی را امتحان کنید
«کلمهنویسی» یک تمرین ساده و کارآمد برای ایدهیابی است. انجام آن هم بسیار ساده است. فقط کافی است هر کلمهای که به ذهنتان میرسد را بنویسید. اصلن سخت نگیرید. اگر کلمهای به ذهنتان خطور نمیکند، به اطرافتان نگاه کنید و هرچیزی را که میبینید، بنویسید. بهعنوان مثال دفتر، کتاب، پرده، لوستر، موبایل، لپتاپ، جالباسی، خودکار، فرش، آینه و همینطور ادامه دهید. سعی کنید ببینید چه احساسی دارید و چه در ذهنتان میگذرد. فقط جریان تداعیها را دنبال کنید و کلمات را بنویسید. معمولن بعد از پانزده دقیقه کلمهنویسی، ایدهای برای نوشتن پیدا میکنید. مزیت دیگر «کلمهنویسی» این است که ذهن شما را از احساسات و افکار ناخوشایند خالی میکند، درنتیجه فضا برای بروز ایدههای خلاقانه باز میشود.
۴.رونویسی کنید
گاهی اوقات هرچه به ذهنتان فشار میآورید، چیزی برای نوشتن پیدا نمیکنید. در این مواقع میتوانید «رونویسی» را امتحان کنید. بله، تعجب نکنید همان مشقنوشتن دوران مدرسه را میگویم. کتاب مورد علاقهتان را بردارید و از روی آن مثل مشق شب بنویسید. شاید تصور کنید که این کار فایدهای ندارد، اما باید بگویم سخت در اشتباهید. رونویسی بیشتر از آنچه بهنظر میرسد میتواند به شما کمک کند. معمولن بعد از چند دقیقه رونویسی، ذهن شما در فضای نوشتن قرار میگیرد و میتوانید ایدههای خوبی برای نوشتن پیدا کنید. من از این روش برای نوشتن شعر و داستانک استفاده میکنم. معمولن از روی چند شعر یا داستانک رونویسی میکنم و سپس خودم شروع به نوشتن داستانک یا شعر میکنم. این روش را تضمین میکنم، برای خودم بهخوبی جواب داده است.
۵. فهرست بنویسید
یک تکنیک خوب برای ایدهیابی، نوشتن «فهرست» است. فهرستها بسیار متنوع هستند. در رابطه با هر موضوعی شما میتوانید فهرست بنویسید. بهعنوان مثال: فهرست کتابهای محبوب من، فهرست کتابهایی که باید بخوانم، فهرست مکانهایی که دوست دارم ببینم، فهرست آدمهایی که دوست دارم، فهرست آدمهایی که دوست ندارم، فهرست کلمههایی که دوست دارم بیشتر بشنوم، فهرست آهنگهای محبوب من، فهرست نویسندگان محبوب من، فهرست فیلمهایی که دوست دارم و... . نوشتن فهرست کار سختی نیست و جذابیت زیادی هم دارد. میتوانید بعد از اینکه فهرست خود را نوشتید، راجع به یکی از موارد فهرست بیشتر بنویسید. مثلن دربارهی این بنویسید که چرا فلان آدم را دوست دارم. نکتههی جالب در مورد فهرستها این است که نکات جالبی در مورد شخصیتتان به شما میگویند که از آنها بیخبر بودهاید.
۶.این زمانها را جدی بگیرید
دقایق قبل از خواب و بیداری زمانهایی هستند که ذهن شما کاملن بیدار نیست. درواقع خوابوبیدار هستید. در این مواقع ذهن شما خلاقتر میشود و معمولن ایدههای جدیدی خلق میکند. بهتر است همیشه یک دفتر و قلم کنار تخت خود داشته باشید، تا به محض اینکه ایدهای به ذهنتان خطور کرد، آن را یادداشت کنید. شاید تصور کنید که به این کار نیازی نیست و صبح روز بعد، ایدهه را بهخاطر خواهید آورد اما من به شما اطمینان میدهم که این اتفاق نمیافتد. خودم بارها تجربهاش کردم، شب، قبل از خواب ایدهی مقاله یا یک شعر یا چند کاریکلماتور به ذهنم میرسید اما صبح فردا چیزی بهیاد نمیآوردم. فقط میدانستم که ایدهی خوبی بود اما هرچه به ذهنم فشار میآوردم، فایدهای نداشت. قبلن سعی میکردم در این زمانها در نوت موبایلم بنویسم، اما روشن کردن گوشی و تایپکردن هم نیاز به تلاش زیادی داشت و در اکثر مواقع بیخیالش میشدم. اما نوشتن روی کاغذ، راحتتر است. احتیاج به تلاش زیادی ندارد. گاهی فقط چند کلمهی کلیدی مینویسم و همان کافی است تا صبح ایدهام را بهیاد بیاورم.
یک زمان دیگر هم که باید به آن توجه کنید زمان «دوشگرفتن» است. در این لحظات ذهن شما آرام است و خلاقیتتان بیشتر میشود. من هنگام دوشگرفتن، یک کلمه را انتخاب میکنم و در کمال تعجب، بدون اینکه به آن فکر کنم، کاریکلماتورهایی با این کلمه به ذهنم سرازیر میشوند. گاهی بهقدری تعداد جملات زیاد میشود که همهی آنها در خاطرم نمیمانند. برای رفع این مشکل، گوشی موبایل قدیمام را با خود به حمام میروم و جملات را همان لحظه یادداشت میکنم. البته این روش را به شما توصیه نمیکنم چون ممکن است به موبایلتان آسیب وارد کند. شما میتوانید روی آیینه با رژ بنویسید یا از این تختههای جادویی تهیه کنید که بارها میتوان روی آن نوشت و پاک کرد.
۷.شعر روزمرگیهایتان را بنویسید
سعی کنید وقایع روزانه و احساساتتان را در قالب یک شعر بیان کنید. در این لحظهی روز چه دغدغهای دارید؟ چه چیزی در ذهنتان میگذرد؟ آیا میتوانید مشغلههای ذهنی خود را در قالب یک شعر بیان کنید؟ زیاد هم به این فکر نکنید که متنی که نوشتهاید شعر هست یا نه. فقط تلاش کنید در این قالب چیزی بنویسید. این کار جز تکنیکهای نوشتاردرمانی هم هست. اینکه بتوانید اتفاقات روزمره و احساساتی را که راجع به خود دارید، با یک شعر بیان کنید. من دو نمونه از شعرهای خودم را برایتان میگذارم تا بیشتر با این تکنیک آشنا شوید. (در این صفحه هم میتوانید شعرهای روزمرگی مرا بخوانید.)
به ساعت نگاه میکنم
باید مقالهای بنویسم
پست اینستاگرام را آماده کنم
اتاقم را مرتب کنم
اما سردرد امانم نمیدهد
خواب دیشب را بهیاد میآورم
او
حتا در خواب هم
از من فرار میکند
ماسک مویم را
کجا گذاشتهام؟
در اتاقی که
شتر هم با بارش گم میشود
چهطور پیدایش کنم؟
از دست این موها
که مدام درهم میپیچند
بدون ماسک مو
شستنشان ممکن نیست
آهان! دیدمش
زیر خروارها کتاب افتاده
خیالم راحت میشود
درست است
که پشت سر موهایم
حرف میزنم
اما ته دلم
عاشقشان هستم
نوشتن این نوع شعر میتواند تحولی در یادداشتنویسی روزانهی شما ایجاد کند. با نوشتن شعرهای روزمره شما همیشه ایدههای تازه و بکری برای نوشتن خواهید داشت، چراکه زندگی شما شبیه زندگی هیچ آدم دیگری نیست.
۸.بخوانید
میخواهید شعر بنویسید؟ قبل از آن یک دفتر شعر را بردارید و چند شعر بخوانید. یا شاید میخواهید داستانی کوتاه بنویسید؟ باز هم مجموعه داستانی کوتاه بردارید و چند داستان بخوانید. خواندن، سوخت لازم برای نوشتن را تأمین میکند. ذهن شما در فضای مناسب قرار میگیرد و راحتتر مینویسید. من معمولن از این روش برای نوشتن شعر، داستانک و کاریکلماتور استفاده میکنم و تضمین میکنم که روش کارآمدی است.
۹.آنافورا بنویسید
اگر ایدهای برای نوشتن ندارید، «آنافورا» را امتحان کنید. آنافورا یعنی تکرار یک کلمه یا عبارت در ابتدای چند جمله. مثلن میتوانید با این عبارت شروع کنید: «من مینویسم چون...» سعی کنید حداقل بیست جمله بنویسید. آنافورا با ریتمی که ایجاد میکند نوشتن را برای شما جذابتر و راحتتر میکند. جالب است بدانید از آرایهی آنافورا در شعر هم زیاد استفاده میشود. پس اگر به نوشتن شعر علاقهمندید این تکنیک از این جهت هم میتواند به شما کمک کند. نوشتن آنافورا کار نسبتن آسانی است و در مواقعی که ایدهای برای نوشتن ندارید، ذهن شما را باز میکند.
۱۰. دو واژه را به عقد یکدیگر درآورید
یک روش خوب ایدهیابی، پیوند برقرار کردن بین دو واژه است. یک واژهی ثابت را انتخاب کنید و بعد هر واژهای را که به ذهنتان میرسد با کلمهی اول ترکیب کنید. فرض کنیم واژهی ثابت شما آیینه باشد، پس تمرین به این شکل درمیآید: آیینهی سبز، آیینهی خاطره، آیینهی روح، آیینهی سایه،آیینهی عمر، آیینهی شعر، آیینهی ستاره، آیینهی زمان، آیینهی عدالت، آیینهی شب، آیینهی دریا، آیینهی آزادی و... . ده دقیقه به همین منوال بنویسید. سپس یکی از ترکیباتی را که برایتان جالبتر است بردارید و با استفاده از آن متنی بنویسید.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردم تکنیکها و نکاتی را برای شما بیان کنم که راحتتر بتوانیدبرای نوشتن به ایده دست یابید. این مقاله پیوسته بهروز خواهد شد و روشهای جدیدی به آن اضافه خواهد شد. خوشحال میشوم اگر شما هم ایدهای دارید برایم درقسمت دیدگاهها بنویسید.
دیدگاههای بازدیدکنندگان
فرزانه کردلو
540 روز پیشسلام
میترای عزیز
این مقالهات را در فرصتی که داشتم خواندم. نکات جالب و مفیدی داشت و در هنگام مطالعهی آن ایدههای جدیدی در ذهنم متبلور شد.
برخی را خود هم تست کردم و با صحبتهایت کاملن موافقم.
موفق باشی
میترا جاجرمی
540 روز پیشسلام فرزانه جان. مرسی از نظر خوبت. همیشه شاد و پیروز باشی🌸🌸